Türkiye, 2025 yılının Ocak-Temmuz döneminde fındık ihracatından 1 milyar 347 milyon 654 bin 16 dolar gelir elde ederek, dünya fındık pazarındaki lider konumunu bir kez daha pekiştirdi. Karadeniz Fındık ve Mamulleri İhracatçıları Birliği’nin verilerine göre, bu dönemde 161 bin 601 ton fındık ihracatı gerçekleştirildi. Türk fındığı, Avrupa Birliği ülkelerinden Orta Doğu ve Asya pazarlarına kadar geniş bir coğrafyada yoğun talep görmeye devam ediyor. Ancak, geçen yıla kıyasla miktarda ve gelirde yaşanan hafif düşüş, sektör temsilcilerini yılın ikinci yarısında yeni pazarlar ve taleplerle toparlanma beklentisine yöneltti. Bu makale, Türkiye’nin fındık ihracatı performansını, sektördeki dinamikleri ve gelecek beklentilerini kapsamlı bir şekilde ele alıyor.
2025’in İlk Yedi Ayında Fındık İhracatı: Rakamlar ve Karşılaştırmalar
Karadeniz Fındık ve Mamulleri İhracatçıları Birliği’nin 5 Ağustos 2025 tarihinde yayımladığı açıklamaya göre, 1 Ocak-31 Temmuz 2025 döneminde Türkiye, 161 bin 601 ton fındık ihracatı gerçekleştirerek 1 milyar 347 milyon 654 bin 16 dolar gelir sağladı. Geçen yılın aynı döneminde ise 169 bin 107 ton fındık ihracatı yapılmış ve 1 milyar 378 milyon 287 bin 478 dolar gelir elde edilmişti. Bu veriler, 2025’te miktar bazında yaklaşık 7 bin 506 ton (%4,4) ve gelirde 30 milyon 633 bin 462 dolarlık (%2,2) bir düşüş yaşandığını gösteriyor.
Temmuz 2025 özelinde ise 18 bin 817 ton fındık ihracatı karşılığında 166 milyon 363 bin 288 dolar gelir sağlandı. Ancak, Temmuz 2024’te 25 bin 713 ton ihracattan 215 milyon 812 bin 705 dolar gelir elde edilmiş olması, bu ayda hem miktar hem de gelirde belirgin bir düşüş yaşandığını ortaya koyuyor.
Türkiye’nin Fındık İhracatındaki Küresel Liderliği
Türkiye, dünya fındık üretiminin yaklaşık %70’ini ve ihracatının %75’ini elinde bulundurarak bu alanda tartışmasız bir lider konumunda. Karadeniz Bölgesi, özellikle Ordu, Giresun, Trabzon ve Sakarya gibi iller, fındık üretiminin ve ihracatının kalbi olarak öne çıkıyor. 2024-2025 ihracat sezonunun 11 aylık döneminde (1 Eylül 2024-31 Temmuz 2025), Türkiye 295 bin 805 ton fındık ihraç ederek 2 milyar 440 milyon 153 bin 716 dolar gelir sağladı. Bu rakam, bir önceki sezona göre miktar bazında 11 bin 647 ton, gelirde ise yaklaşık 252 milyon dolarlık bir artış anlamına geliyor.
Türk fındığı, başta Avrupa Birliği ülkeleri olmak üzere 120’den fazla ülkeye ihraç ediliyor. İtalya, Almanya ve Polonya, en büyük alıcılar arasında yer alırken, son yıllarda Çin Halk Cumhuriyeti, Kuzey Afrika ve Orta Doğu pazarlarında da gözle görülür bir talep artışı yaşanıyor. Giresun Ticaret Borsası Başkanı Hamza Bölü, 2025 yılı için 325-330 bin ton fındık ihracatı ve 2,8 milyar dolar gelir hedeflediklerini belirterek, “Sezon ihracatı bu hızla devam ederse, Cumhuriyet tarihinin en yüksek gelirini elde edebiliriz,” dedi.
Fındık İhracatındaki Dinamikler ve Zorluklar
Fındık ihracatı, Türkiye ekonomisi için stratejik bir öneme sahip. Karadeniz Bölgesi’nde yaklaşık 400 bin ailenin geçim kaynağı olan fındık, aynı zamanda bölgesel kalkınma ve istihdam açısından kritik bir rol oynuyor. Ancak, sektörde karşılaşılan bazı zorluklar, ihracat performansını etkileyebiliyor:
- Rekolte ve Fiyat Dalgalanmaları: 2025 yılında rekolte tahminleri 600 bin ton civarında olsa da, bazı sektör temsilcileri bu rakamın yüksek olduğunu savunuyor. CHP Ordu Milletvekili Seyit Torun, Karadeniz İhracatçıları Birliği’nin rekolte tahminlerine tepki göstererek, “Bu tahminler, fındık fiyatlarını düşürmek için operasyonel bir hamle,” iddiasında bulundu.
- Rekabet ve Tekel Tartışmaları: Rekabet Kurulu’nun Ferrero firması hakkında aldığı kararın bir idare mahkemesi tarafından iptal edilmesi, fındık üreticileri arasında tartışma yarattı. Üreticiler, Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) fiyatlarının altında alım yapılamamasını savunan kararın iptalini eleştirdi.
- Küresel Talep ve Döviz Kurları: Döviz kurlarındaki dalgalanmalar ve küresel piyasalardaki talep değişimleri, ihracat gelirlerini doğrudan etkiliyor. Sektör temsilcileri, Avrupa ve Asya pazarlarından gelen talebin yılın ikinci yarısında artmasını bekliyor.
Geçmişten Günümüze Fındık İhracatı
Türkiye’nin fındık ihracatı, son on yılda önemli bir yükseliş trendi gösteriyor. Ulusal Fındık Konseyi Başkanı Hamza Bölük, 2014-2024 arasındaki 10 sezonda Türkiye’nin 2 milyon 828 bin 178 ton fındık ihraç ederek 20 milyar 789 milyon 745 bin 561 dolar gelir sağladığını belirtti. 2014-2015 sezonunda 2 milyar 799 milyon 529 bin 618 dolar ile Cumhuriyet tarihinin en yüksek gelirine ulaşılırken, 2019-2020 sezonunda 343 bin 561 ton ile tonaj rekoru kırıldı.
2023-2024 sezonunda ise 303 bin 458 ton fındık ihracatı karşılığında 2 milyar 349 milyon 117 bin 726 dolar gelir elde edildi. Bu, bir önceki sezona göre %1,64 miktar artışı ve %30,86 gelir artışı anlamına geliyor.
Fındık İhracatının Ekonomiye Katkıları
Fındık ihracatı, Türkiye’nin tarımsal ihracatında en önemli kalemlerden biri olarak öne çıkıyor. Karadeniz Bölgesi’nde yaklaşık 700 bin hektarlık alanda yapılan fındık üretimi, milyonlarca kişiye istihdam sağlıyor. İhracat gelirleri, bölgesel kalkınmanın yanı sıra Türkiye’nin dış ticaret dengesine de olumlu katkı sunuyor. Sektör, Ar-Ge faaliyetleri, sertifikasyon süreçleri ve uluslararası pazarlama stratejileriyle desteklenirken, devletin çiftçilere yönelik destek programları da üretimin sürdürülebilirliğini artırıyor.
Özellikle Ordu, fındık üretiminde lider konumda. Ordu Ticaret Borsası, “Her 3 fındıktan 1’i Ordu’dan” sloganıyla bölgenin sektörel önemini vurguluyor. 2024-2025 sezonunda Ordu’nun ihracata katkısı, toplam rakamların yaklaşık %30’unu oluşturuyor.
Sektör temsilcileri, 2025 yılının ikinci yarısında Avrupa ve Asya pazarlarından gelen talebin artmasıyla ihracatın toparlanacağını öngörüyor. Giresun Ticaret Borsası Başkanı Hamza Bölü, “2025 yılında 325-330 bin ton fındık ihracatı ve 2,8 milyar dolar gelir hedefliyoruz. Bu, Cumhuriyet tarihinin en yüksek gelirlerinden biri olabilir,” diyerek iyimser bir tablo çizdi.
Uzun vadeli hedefler arasında, yeni pazarlara açılmak ve katma değerli ürün ihracatını artırmak yer alıyor. Özellikle işlenmiş fındık ürünleri (kavrulmuş fındık, fındık ezmesi, çikolata ve şekerleme) ihracatı, gelirleri artırma potansiyeli taşıyor. Ayrıca, sürdürülebilir tarım uygulamaları ve organik fındık üretimine yönelik yatırımlar, Türkiye’nin küresel pazardaki rekabet gücünü artırabilir.
Türkiye’nin 2025 yılının ilk yedi ayında fındık ihracatından elde ettiği 1,3 milyar dolarlık gelir, ülkenin tarımsal ihracatındaki gücünü bir kez daha ortaya koydu. Her ne kadar geçen yıla göre hafif bir düşüş yaşansa da, sektör temsilcilerinin yıl sonu için koyduğu 2,8 milyar dolarlık hedef, fındık ihracatının geleceği için umut vadediyor. Karadeniz Bölgesi’nin altın ürünü fındık, sadece ekonomik bir değer değil, aynı zamanda yüz binlerce ailenin geçim kaynağı ve Türkiye’nin küresel pazardaki gururu olmaya devam ediyor.
Türk fındığının kalitesi, çeşitliliği ve sürdürülebilir üretim kapasitesi, Türkiye’yi dünya pazarında lider konumda tutuyor. Önümüzdeki dönemde yeni pazarlar, katma değerli ürünler ve devlet destekleriyle fındık ihracatı, Türkiye ekonomisine daha büyük katkılar sağlamaya hazırlanıyor.
